زادگاهم«قول خوبان» قسمت سوم آسیاب آبی!

تا چند سال قبل آسیاب آبی تنها وسیله ای بود که مردم روستاهای افغانستان گندم خودرا در آنجا تبدیل به آرد میکردند؛ اما مدتی است که با آمدن وسایل برقی دیگر این آسیاب ها کم کم به تاریخ خواهد پیوست.

آسیاب آبی بهترین وسیله برای آرد کردن گندم است. اگر آسیابان کمی مهارت وتجربه داشته باشد، آرد بدست آمده از این آسیاب ها بهترین آرد خواهد بود. در دستگاه های جدید برقی متاسفانه گندم میسوزد وکیفیتش را ازدست میدهد.

تهیه سنگ آسیاب از مشکل ترین کارهای یک آسیابان است. ریش سفیدان وآسیابان روستا با گشت وگذار در کوه های اطراف بهترین ومناسب ترین سنگ را انتخاب میکنند وماه ها سنگ انتخاب شده را میتراشند تا برای انتقال به محل آسیاب آماده بشود.

هرزمان که سنگ آماد شد اهالی روستا به طور دسته جمعی وبا ذکر صلوات آنرا به محل آسیاب منتقل میکنند وبرای این کار چوبی بلندی را به سوراخ وسط سنگ آسیاب قرارداده مانند لاستیک ماشین چرخان چرخان سنگ را به آسیاب میرسانند.

سنگ آسیاب جفت است، یعنی یک سنگ در پائین وسنگی دیگر دربالای آنقرار داده میشود ویک آهنی مانند کلنگ دوسر اما کمی پهن تر که اصطلاحا" به آن خرک میگویند، در واقع حکم بل برینگ را دارد وباعث میشود که سنگ بالای براحتی بچرخد واز جایش کنده نشود.

در زیر آسیاب پروانه ای تعبیه شده که آمدن آب این پروانه شروع به چرخیدن میکند واین چرخیدن باعث میشود که سنگ آسیاب  بچرخد وگندمی که وسط سوراخ سنگ میریزد به آرامی ارد بشود.

این ریختن گندم هم تخصص میخواهد. کم وزیاد ریختن گندم اثری مستقیم روی کیفیت آرد بدست امده دارد.

توضیح لازم اینکه آسیاب باید درمکان مناسب یعنی پائین تر از منبع آب قرارداشته باشد وآب لازم وکافی از داخل ناودانی با سرعت مورد نیاز باید به پروانه زیر آسیاب برخورد کند تا آسیاب به حرکت در بیاید.

به درستی نمیدانم آسیاب زادگاه من چند سال قدمت دارد ولی تا من،پدرم وپدربزرگم یادشان هست این آسیاب بوده ولی با آمدن دولت کرزی نعمت بدست آمدن یک آرد مرغوب به رویا تبدیل شده است.

این هم عکس اسیاب زادگاهم قول خوبان. شما دراین عکس غلام رسول حیدری دانشجوی دانشگاه مفید قم را میبنید. کسیکه زحمت کشیده واین عکسهارا برایم هدیه آروده است.