ما وعزاداری ایام محرم!

فاجعه عاشورا ی سال ۹۰ باعث شد تا دلسوختگان واندیشمندان هزاره یک بار دیگر در وبسایت وزین جمهوری سکوت گرد هم آیند ودر باره ی وقوع این حادثه ی غیر انسانی بحث وگفتگو کنند واز زاویه های مختلف مورد نقد وبررسی قرار دهند. نگارنده بدون در نظر داشت روشن ویا تاریک فکر، واز این قیبل تعبیرها در کل با چنین بحث های صد در دصد موافقم وهیچ نوشته ی چه آنهای که به صورت مطلب مستقل وچه آنهای که به صورت کامنت تحریر ومنتشر میشود را خالی از فایده نمیدانم زیرا این مطالب یا حاصل اگاهی ودانای  ویا بر اثر تجربیات به دست آمده توسط اشخاص، تحریر وبه سمع ونظر خوانندگان میرسد.  اینکه کدام را میپسنیدم ویارد میکنیم، بستگی به طرز تفکر خودما دارد. 

حقیر از زمان تاسیس این وبسایت تا کنون، درحد وتوان خود بااین کاراوان همراه وهمگام بوده ام خوانده ام، نظر داده ام وگاهی هم سیاهه ی مستقل برای این وبسایت ارسال نموده ام.

حال که بحث وگفتگو در باره ایام عزاداری محرم داغ است، فکر کنم خالی از لطف نباشد تا من هم حاصل مشاهدات وتجربیات چندین ساله ام را که بر اثر مراوده با عزاداران در ایام محرم در عالم غربت ومهاجرت، درمکانهای مختلف کسب کرده ام را به سمع نظر خوانندگان محترم برسانم.

به طور معمول عزادراران ماه محرم به پنج دسته تقسیم میشوند.

۱- کسانیکه از روی عادت در چنین مجالسی شرکت میکنند.

۲- کسانیکه در زندگی گرفتاری دارند.

۳- کسانیکه فقط سینه میزنند.

۴-کسانیکه میخواهند به سخنان روحانی مجلس گوش بدهند.

۵- کسانیکه مسئول وبرگزار کننده هستند.

دسته اول: این دسته بدون هدف خاصی با رسیدن ماه محرم، طبق عادت هرساله،  هرشب به مراسم عزاداری امام حسین(ع) شرکت میکنند، میشینند وبه سخنرانی روحانی مجلس گوش میدهند وقبل از اینکه روحانی روضه بخواند دستمالهای آنها آماده وسرهای خم شده سمت زمین سعی میکنند برای گرفتن هرچه بیشتر ثواب، قطره ی اشکی بریزند واگر احیانا" اشکی از چشمانشان جاری شد،به دستمال برخورد نکند وراهی زمین شود تا فرشته های که مامور جمع کردن اشکهای عزاداران هستند، جمع شان کنند وبی نصیب نمانند وبه حساب شان ذخیره ودر روز قیامت به دردشان بخورد. این دسته در نهایت سینه زنی عزداران را تماشا میکنند واگر از طرف کادر خدماتی هیئت، چایی داده شود نوش جان میکنند وراهی منزل میشوند. تا روز دیگر وبرنامه دیگر.

۲- دسته دوم: میشود ادعا کرد که این دسته از مشتری های اصلی ایام محرم هستند. این عده از ابتدای شروع برنامه به هیچ چیز دیگری جز گرفتاری های شخصی که با انها دست پنجه نرم میکنند،فکر نمیکنند وبه یک گوشه کز کرده ودستمالی در دست، همه هوش وحواس شان این است که چه زمانی روضه خوانی روحانی مجلس  شروع میشود تا آنها با خیال راحت با صدای بلند گریه کنند وبه گفته روحانی ورضه خوان ها، عقده های درونشان را خالی کنند وبعد از چند دقیقه گریه وریختن اشک های فراوان کمی از دردها ورنج ها وگرفتاری های آنها کاهش یابد. این عده اگر با روضه خانی روحانی ارضا شدند که راه خود میگیرند ومیروند وبه هیچ چیز دیگری کاری ندارند واگر راضی نشدند، منتظر میمانند وبا نوحه خوانی وسینه زنی همراه شده ویک نفس دیگر گریه میکنند واشک میریزند ودر نهایت با یک پیغام برای روحانی ویا مجری مجلس یاد آوری میکند که برای حل گرفتاری او، دعا کنند. این داستان هرشب عزاداری ایام محرم تکرار میشود.

۳-دسته سوم:  این عده هم داستان جالبی دارند. آنها اصلا" حوصله گوش دادن به سخنرانی روحانی مجلس را ندارند. از شروع برنامه که معمولا" بعد از تلاوت قرآن کریم، سخنرانی روحانی آغاز میشود، همه آنها توی کوچه  وخیابان ودم درب هیئت های مختلف حیران وسرگردان هستند وبه هر هیئتی که رسیدند سئوال میکنند، سینه زنی شروع شده است؟ اگر جواب مثبت بود وارد مجلس میشوند واگر منفی بود سراغ هیئت دیگری میروند. برای این عده فقط سینه زنی وزنجیر زنی اهمیت دارد وعزاداری به حساب می آید. موضوع جالبی که در این بین وجود دارد این است که آدمای این گروه در زندگی عادی هرچه بی خداتر، بی نمازتر، بی رحم تر ودر کل به اصطلاح لات ولوت باشند، در این ایام جز سینه زنان وزنجیر زنانی هستند که در صف اول می ایستند واز همه بهتر ومحکم تر بر سر وسینه خود زنجیر میزنند وانواع اقسام زنجیر های چرخ موتور ودوچرخه همراه خود دارند. ودر نهایت با بدن خسته وزخمی والبته روحیه ی قوی وبا افتخار تمام از مجلس عزاداری خارج میشوند که برای شب دیگر آماده بشوند وبتوانند در چند هیئت مختلف خوب زنجیر بزنند.

۴- دسته چهارم: این دسته از معدود کسانی هستند که برای یاد گیری مطلبی دینی،مذهبی ویا مسایل ومشکلات روز مره به این مجالس شرکت میکنند تاشاید از زبان روحانی مجلس جمله مفیدی بیرون بیاید واو بتواند استفاده ببرد. این عده که تعداد شان بسیار اندک است، هرچه گوش میدهد کمتر متوجه مطلبی میشوند زیرا روحانی مجلس بر خلاف میل وسلیقه آنها حرف میزند وهرآنچه از دهان روحانی بیرون می آید، برای این عده یا تکرار حرف های است که در تمام سالهای عمرشان شنیده اند ودیگر رغبتی برای شنیدند مجدد ندارند ویا چنان نا مفهوم وبی ارتباط با شبهای محرم  ومسایل ومشکلات مهاجرین است که آنها هیچ نمیفمند ودرک نیمیکنند ودر آخر برنامه با دهان خشکیده وبا خاراندن پشت کله شان از مجلس خارج میشوند وشب دیگر به امید یک مطلب تازه دوباره وارد مجلس عزاداری میشوند.

۵- دسته پنجم: دسته پنجم را کسانیکه تشکیل میدهند که به قول معروف سرش به تنش می ارزد وفکر میکنند وظیفه به دوش آنها گذاشته شده است که در این ایام با فراهم نمودن مکان وجمع کردن عزارداران امام حسین (ع) به قول خودشان (اقامه) عزا بکنند.

 معمولا" رسم بر این است که هیئت های بزرگ برای شب های محرم، به غیر از سخنران رسمی شان، مهمان روحانی دعوت میکنند که با این کار دوهدف را دنبال میکنند. اول تنوع در برنامه سخنرانی. دوم تست کردن روحانی برای سال آینده.

در اینجا برای  نمونه خاطره ی رابرای تان نقل میکنم تا موضوع روشنتر شود. چند شب قبل از من دعوت شد تا در باره ی سخنرانی یک روحانی که به عنوان مهمان دوعوت شده بود نظر بدهم که آیا به درد سال دیگر ومحرم دیگر میخورد یا خیر! با کمال میل پزیرفتم ودر جمع مسئولان هیئتی وارد شدم که جز منی حقیر، همگی از مسئولان ودستندر کاران هیئت بودند. رئیس جلسه از حضار نظر خواهی کردند با کمال تعجب متوجه شدم  که از بین ۱۵ نفر مسئول واجرا کننده، هیچ کدام به سخنرانی روحانی مهمان توجه نکرده بودند واصلا" به خاطر نداشتند که در باره ی چه موضوع سخن گفته شده است. وقتیکه متوجه این حقیقت تلخ شدم، به آنها اعتراض کردم که چرا مرا برای نظر خواهی دعوت کرده اند این درحالی است که خودشان اصلا در جریان سخنرانی آن روحانی نیستند. متاسفانه آنها برای توجیه این عمل شان گفتند که ما  فیلم سخنرانی را تماشا میکنیم ونظر میدهیم،  من هم گفتم هروقت فیلم سخنرانی را تماشا کردیدمرا هم خبر کنید واز جلسه خارج شدم. این وضعیت شامل یک هیئتی است که در هر شب بیش از دوهزار نفر عزادار شرکت کنند دارد ودر مصلای نماز جمعه یکی شهرهای کوچک ایران برگزار میشود وخرج ومخارج برگزاری ایام محرم به۷الی۸ میلیون تومان میرسد  که البته تماما" ازمحل جمع آوری نذورات تامین میشود.

سخن آخر:

دو نوع نگاه به قضیه بالا وجود دارد. ۱- اگر زاویه مذهبی به قضیه نگاه کنیم که در بیشتر مواقع روحانیون و واعظین بر این قضیه تاکید فراوان دارد این است که: این قدرت وعظمت امام حسین(ع) و واقعه عاشورا است که درایام عزاداری محرم هر  نوع آدمی را در هیئت های عزاداری می توانیم ببینیم. ۲- اگر زاویه تجربی به قضیه نگاه کنیم میبینیم که تمام کسانیکه در ایام محرم در هیئت های عزاداری شرکت میکنند از روی نیاز های درونی وشخصی صورت میگرد.

نظر شما چیست؟