زادگاهم«قول خوبان» قسمت چهارم، گچ خوات

کسانیکه در کابل واهل ساخت وساز ساختمان باشند حتما نام گچ خوات را شنیده اند زیرا روایت است که گچ خوات بهترین نوع گچ در تمام افغانستان میباشد.

معدن کچ خوات(طلای سفید) حکایتی دارد که در حد توان برای تان تعریف میکنم.

در ایام کودکی با بروبچ میرفتیم کمی ازاین کچ را میاوردیم ودر داخل تنور منزل میگذاشتیم. صبح که از خواب بیدار میشدیم کچ پخته شده بود. مقدار آب در ظرفی می انداختیم وخیسش میکردیم وبا دست شروع میکردیم به درست کردن تیله وبعد میگذاشتیم سینه آفتاب تا دوباره خشک بشود.

حاصل کار تیله های زیبا ومحکمی بود که هیچ وقت خورد نمیشد ونمی شکست وتا مدت های مدید میشد با آنها بازی کرد. گچ خوات این گونه کشف شد ولی متاسفانه هیچ کس نتوانست استفاده مفید ببرد واین معدن هزاران سال دست نخورده باقی ماند.

القصه تا اینکه سال میلادی از دوهزار گذشت واجانب غربی به کشور ما حمله ورشدند وبعد هم دولتی سرکار آمد ورئیس جمهوری بنام حامد خان کرزی.!!

کم کم سودجویان به فکر استفاده از معدن افتادند. ابتدا هرکسی که بیکار میشد یک بیل برمیداشت وبه عنوان تفریح میرفت کامیونی را پر میکرد وبه سمت کابل میرفت اما رفته رفته همه عاقل شدند واهل تجارت وپول پارو کردند.

سر صدا پیچید. خوات گچ دارد. بهترین گچ است. کیفتی دارد وصف ناپزیر. پای عوامل دولت فاسد کرزی به میان آمد. ابتدا همه خوشحال شدند که خوات رشد میکند. شغل ایجاد میشود. بدبختی دیگر تمام شد. اما عوامل فاسد کرزی مغزشان تا لب جیب خودشان کار میکرد وتنها به فکر جیب های خود بودند.

اختلافات شروع شد. کوه در بین اهالی قریه جات تقسیم شد. همه ادعا میکرد معدن مال منه. اینجا کوی منه. اینجا حق منه. اینجا پشت زمین منه. اینجا پشت خانه همسایه منه. اینجا فلان وقت من راه رفتم. والی اخر.

لازم است کمی درباره معدن گچ خوات توضیح بدهم.

معدن گچ خوات به طول ده ها کیلومتر از قریه پودینه آغاز وقریه های قول خوبان، گاو مرده، سیا ریگ وقریه پولادی(پولتی) که پشتون نشین هستند ومربوط به ولسوالی وردک میشود را دربر میگرد. به روایت تائید نشده یک سر این معدن در دره میربچه ودر قریه بلاقره (بالا قریه) روئیت شده است.

واقعا معلوم نیست که چه میزان گچ در این معدن وجود دارد ولی ظاهر معدن نشان میدهد که تا ده ها سال میشود از این معدن گچ تولید کرد.

برداشت غیر اصولی وبی توجهی دولت فاسد کرزی وعوامل دست نشانده آنها باعث شده است که خیلی ازافراد هنگام کار در معدن جان خود را ازدست بدهند. اماری که دوستان گفتند از ده ها نفر گذشته است.

در حال حاضر بر اثر اختلافات افراد سود جوی محلی ولابی های فاسد دولت کرزی معدن قول خوبان وقریه پشتون نشین تعطیل شده است وتنها معدن گاو مرده وسیاریگ فعال هستند.

بی کفایتی دولت وعوامل فاسد آنها باعث شده است که مسئولان به اصطلاح اجاره دار دولت(پیمانکاران) معدن هنگام ترخیص گچ از معدن گاومرده دو برگه مالیات صادر کنند. برگه اولی برای دولت وبرگه دومی برای گروه طالبان. این کار به صورت علنی اجرا میشود.

معدن گچ خوات اگر به صورت درست مدیریت بشود هم برای دولت وهم برای مردم محلی مفید خواهد بود ولی متاسفانه تا کنون نه دولت خیری دیده ونه مردم محل تنها کسانی سود برده که این معدن را به اصطلاح از دولت اجاره کرده اند یا لابی های قدرتمند محلی هستند، افراد عادی فقط نظاره گر به تاراج رفتن سرمایه ملی هستند.

از راه استخراج معدن گچ خوات افراد انگشت شماری صاحب ثروت زیادی شدند ولی مردم روستای من همان طور که در مطالب قبلی عرض کردم هنوز درفقر کامل به سر میبرند واین بسیار تاسف بار وغم انگیز است.