وجوهات شرعی یکی از ستون های اصلی اقتصاد اسلامی محسوب میشود.
فلسفه ای اخذ جوهات شرعی تقویت پایه های حکومت اسلامی میباشد.
در ابتدای تاسیس دین اسلام؛ در عربستان آن زمان هیچ خبری از نفت وگازومتعلقات امروزی اش نبود وپیامبر اسلام هم مجبور بود برای تامین مخارج حکومتی قوانینی را وضع کند.
اخذ زکات مناسب ترین راه تامین مخارج حکومتی بود.
اخذ زکات برای مدت کوتاه مرهمی خوبی برای درمان فقراقتصادی حکومت اسلامی نوپای محمد بود ولی کیش دادنش توسط صحابه کرام تا سالهای متمادی یک اشتباه بود وسر انجام کار به جای رسید که هم اکنون شاهدش هستیم.
بعد اجرای شدن زکات نوبت به خمس رسید. دریافت خمس عین بی عدالتی در دین اسلام میباشد. اگرچه در بین مذاهب در باب خمس اختلافاتی وجود دارد ولی اصل اخذ خمس مورد توافق همگان است.
هرگونه فعالیت اقتصادی می بایست سودی به همراه داشته باشد ولی پرداخت وجوهات شرعی مانند پرنده ای میماند که رهایش کنی می پرد واز دسترس خارج میشود.
اصل فلسفه ای فعالیت اقتصادی سود آوری است، حالا سئوال این است که پرداخت وجوهات شرعی مانند خمس وزکات کاراقتصادی هست ویا خیر؟اگر اری پس چه سودی برای پرداخت کننده دارد واگر خیر، پس نمی شود نامش را کار اقتصادی گذاشت.
امروزه دریافت وپرداخت وجوهات شرعی بلای جان دولت ها شده است. درطی چند سال گذشته بخش از بودجه طالبان را وجوهات شرعی شیوخ عرب تامین میکند ودر تمام کشور های اسلامی موسسه های دینی ومذهبی موی دماغ دولت ها وقانون گذاران شده است. اگر دقیق تر بگویم پرداخت وجوهات شرعی باعث تا امنی کشور های اسلامی و زور گویی وقانون وگریزی دریافت کنندگان ان میشود.
همان طور که عرض کردم دریافت خمس یک بی عدالتی محض است.
مثلا" یک کارگردر یک سال صد میلیون تومان پس انداز میکند وقیمت یک باب خانه هم صد میلیون تومان است.حال این کارگر باید 20 میلیون تومان به عنوان خمس پرداخت کند وبرای خرید خانه یک سال دیگر صبر کند وسال دیگر هم صدمیلیون پس انداز کند وقصه سال قبل تکرار بشود وقیمت منزل دوبرابر یعنی دویست میلیون بشود. وهی این چرخه تکرار بشود.
موصوع مهم تر اینکه پرداخت ودریافت وجوهات شرعی مانند خمس وزکات هیچ گره از گره های جامعه را باز نمیکند. مثلا
دونفرکارگر را در نظر بگیرید. اولی حق بیمه ومالیات پرداخت میکند. دومی خمس وزکات پرداخت میکند. هردو پیر وزمین گیر می شوند. اولی بیمه اش میشود آب باریکه دوران پیری(یعنی از پس اندازش استفاده میکند)مالیاتش هم میشه آبادانی شهر ومحل زندگی اش. حال نفر دوم پیر وزمین گیر شده وقادر به کار کردن نیست، این فرد برای تامین زندگی وکمک گرفتن به کجا باید مراجعه کند؟ ایا روحانی که به عنوان نماینده امام در تمام عمر خمس وزکات جمع اوری کرده است به داد این شخص میرسد؟ پاسخ واضح است،نه چون خود ان شخص هم پولی ندارد که کمک کند.
ختم کلام اینکه اخذ وجوهات شرعی در صدر اسلام مفید بوده ولی در زمان حال هیچ کارای ندارد برای همین اخذ وجوهات شرعی را نمی توان کار اقتصادی دانست واکنون کسانیکه خمس وزکات پرداخت نمیکنند نباید ملامت بشوند.